Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?

Bağışıklık sistemi güçlendirmek adına her yaştan bireyin doğru unsurları hayatına dahil etmesi gerekir. Çocuklar, gençler, yetişkinler ve yaşlılar için bağışıklık oldukça mühimdir. İstenen bir yaşam standardına sahip olmanın yolu da bağışıklıktan geçer. Eğer siz de bu yönde iyileştirmeler yapmak isterseniz dikkat edebileceğiniz birkaç unsur mevcuttur.

Sağlıklı Beslenme: Sağlıklı beslenme, kişilerin ihtiyacı olan vitamin ve mineraller için gereklidir. Sebze, et ve süt ürünleri eğer farklı sebeplere bağlı olarak zarar vermiyorsa dengeli olarak alınmalıdır. (Laktoz intoleransı olanlar süt ürünleri tüketmemelidir) Özellikle protein, çinko ve bakır takviyesi bağışıklığa ciddi anlamda destek olur.

Zararlı Maddelerden Uzak Durma: Sigara, alkol ve diğer uyarıcı maddelerden uzak durmak bağışıklık için önemlidir. Vücuttaki protein ve diğer vitaminlere zarar vermeyeceğinden ciddi bir koruma duvarı oluşturulmasını sağlar. ⁽⁴⁾

Egzersiz ve Spor Desteği: Hareket etmek insan vücudu için önemlidir. Halihazırda spor yapıyorsanız, doğru yoldasınız demektir. Ancak hareketsiz bir yaşama sahipseniz mutlaka değişim yapmalısınız. Sadece vücut gelişimi değil, stres yönetimi için de gereklidir.

Stres ve Kaygıdan Uzak Durma: Stres ve kaygı insan vücudunda bağışıklık sistemini çökerten unsurlardan bazılarıdır. Gerekli görüldüğü takdirde psikolojik destek alarak bağışıklığınız adına bu iki unsurdan kurtulmalısınız.

Temizlik ve Hijyen: Aşırı temizlik ve hijyen vücudun tanıması gereken bakterilere engel olur. Ancak tamamen temizlikten yoksun alanlarda da yaşamamak gerekir. Düzenli el ve vücut temizliği, yaşam alanı düzeni ile bağışıklığınızı destekleyebilirsiniz.

Şeker ve Basit Karbonhidratlardan Uzak Durma: Şeker ve basit karbonhidratlar enflamasyonu arttırır ve bu da bağışık sisteminde dengesizlik yaratır. ⁽⁵⁾ Diğer taraftan antikor üretimini de baskılayarak dışarıdan gelen bakterilere karşı korunamaz bir vücut yaratır.

Düzenli Uyku: Uyku ile bağışıklık arasında ⁽⁶⁾ ciddi bir bağlantı bulunmaktadır. Eğer vücut uykusuz kalırsa enflamasyonda artış meydana gelir. Aynı zamanda B hücresinin üretiminde de azalma meydana gelir. İyileşmeyi destekleyen uyku sürecini ortalama 7-8 saat tutarak bağışıklığa destek olmak gerekir.

Takviyeler Almak: Probiyotik, protein, kolajen ve diğer bazı vitaminlerin alımı ile bağışıklık sistemi güçlendirilir. Özellikle bağırsak sağlığına yardımcı olan bu maddeler doğrudan bağışıklığa etki ederek istendik yönde bir etki oluşmasına neden olur.

Beyin ve Bağışıklık Sistemi Arasındaki İlişki

Bağışıklık sistemi vücudun savunmasında görev alan her şeyi içinde barındırır ve hastalık, enfeksiyon durumu ya da yara iyileşmesi gibi durumlarda görev alır (1). Kan dolaşımı dışında bir diğer sıvı dolaşım güzergahı olan lenfatik kanallar da bağışıklık sisteminin bir parçasıdır (1). Bu kanallarda yüzen berrak lenf sıvı bütün vücudu dolaşır (1). Hem kan hem de lenf sıvısı içerisinde bulunan bağışıklık sistemi elemanları ile bu sistemin işlevlerini yerine getirmesine aracılık ederler (1).

Bu konuda tıp eğitiminde uzun zamandır süregelen genel öğreti merkezi sinir yapılarının bağışıklık sisteminin gözetiminden bağımsız olarak işlevini sürdürdüğü yönündeydi (2). Bu bilginin temel dayanağı ise kan beyin bariyeri adı verilen bir yapının savunma hücrelerinin giriş ve çıkışlarına izin vermemesidir (2). Son yıllarda bu düşüncenin aksine beynin bağışıklık sisteminden tamamen bağımsız olmadığı düşüncesi popüler bir fikir haline geldi (2). Bu yeni bilginin temel dayanağını ise beyin omurilik sıvısının savunma sisteminin bir parçası olan boyun lenf nodlarına akması oluşturdu (2).

Lenf nodları lenfatik kanalları ile birlikte vücudu bir ağ gibi saran lenfatik sistemin birer parçasıdır (2). Herhangi bir hastalık oluşturma potansiyeline sahip etkileşim ile lenf nodlarında bu etkene karşı uygun cevabın oluşturulmasına başlanır (2). Kan dolu boşluklar ve sinüs (içi hava dolu odacık) yapıları beyinden akan lenf sıvısı güzergahında yer alan diğer yapılar arasında yer alır (2). Sinüslerin duvarı diğer yapılara göre daha geçirgen özelliğe sahiptir (2). Bağışıklık sisteminin hücreleri ve beyinden gelen küçük kimyasal maddeler bu sinüsler içerisine geçerek birbirleri ile etkileşebilirler (2). T hücresi adı verilen savunma hücrelerinin uyarılması bağışıklık yanıtını tetikleyici özellik gösterir (2).

Beyinde meydana gelen kuvvetli bağışıklık aktivasyonu sağlıklı beyin hücrelerine zarar verebilir ve ödem ile sonuçlanabilir (2). Kafatasının sınırlı bir hacme sahip olması nedeniyle beyin ileri derecede ödemi tolere edemeyecek bir organdır (2). Bu durumun önlenmesi adına bağışıklık sistemi, merkezi sinir yapılarına dair gözlemini sınırın dışındaki bölgede gerçekleştirdiği kabul edilir (2).

İyi bir gece uykusu (6) ve düzenli fiziksel egzersiz hem beynin hem de bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına katkı sağlayan yaşam tarzı değişikliği uygulamaları arasında yer alır (3). Yoğurt gibi fermente gıdalar hem D vitamini hem de probiyotik mikroorganizmaları içeriğinde barındırabilir (5). D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. (5). Probiyotik mikroorganizma içen besin ve takviye edici gıdalar sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Omega-3 yağ asitlerinden DHA ise normal beyin fonksiyonlarının korunmasına katkıda bulunur (4). Greyfurt, portakal, mandalina ve limon gibi meyvelerin içerisinde bulunan C vitamini, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına katkıda bulunan bir diğer mikro besin maddesidir (5).